De Navo-secretaris-generaal Mark Rutte bracht deze week (8-9 april 2025) een tweedaags bezoek aan Tokio, op uitnodiging van de Japanse premier Shigeru Ishiba. Het was de eerste keer dat Rutte, in zijn nieuwe rol als Navo-chef, naar de Indo-Pacifische regio afreisde. De gesprekken in de Japanse hoofdstad draaiden voornamelijk om het verdiepen van de al jarenlange samenwerking tussen de Navo en Japan. Beide partijen bekrachtigden die samenwerking door een nieuwe gezamenlijke verklaring te ondertekenen, die de relatie naar een hoger niveau moet tillen.
Historische mijlpaal
Het bezoek werd als historisch bestempeld, omdat het aantoont dat de Navo haar blik steeds meer richt op de Indo-Pacifische regio. Premier Ishiba en Rutte spraken over de verschillende veiligheidsuitdagingen waarmee zowel Japan als de Navo geconfronteerd worden. De Navo-chef onderstreepte in dit verband dat de wereld momenteel in een “gevaarlijker tijdperk” leeft en dat nauwe banden met betrouwbare partners daarom cruciaal zijn.
Japan speelt hierin een belangrijke rol. Volgens Rutte is Japan “een van onze meest gewaardeerde partners”, mede vanwege het sterke commitment aan internationale vrede en stabiliteit. De topontmoetingen in Tokio moeten leiden tot een grotere onderlinge afstemming en gezamenlijke initiatieven, ook op langere termijn.
Versterking van de defensiecapaciteit
Een van de hoofdthema’s van het bezoek was de ambitieuze beslissing van Japan om tegen 2027 twee procent van het bbp te investeren in defensie. Rutte verwelkomt deze stap en ziet het als een signaal dat Japan stevig inzet op de eigen veiligheid en de stabiliteit in de regio. Met deze toename krijgt Japan de mogelijkheid om zijn al goed uitgeruste krijgsmacht verder te moderniseren en te versterken.
Daarnaast wil de Navo nauwer samenwerken met Japan op het gebied van defensie-industrie en onderzoek. Dit omvat bijvoorbeeld de ontwikkeling van geavanceerde systemen die zijn toegespitst op cyberverdediging, satelliettechnologie en de modernisering van marinecapaciteiten. De gezamenlijke verklaring noemt ook het belang van het uitwisselen van expertise tussen de krijgsmachten van de Navo-landen en Japan, om zo beter voorbereid te zijn op nieuwe dreigingen.
Focus op de Indo-Pacifische regio
Volgens Rutte en Ishiba is de maritieme veiligheid in de Indo-Pacifische regio van groot belang. Tijdens het bezoek kreeg de secretaris-generaal een rondleiding op de marinebasis in Yokosuka. Hij ging aan boord van een Mogami-klasse fregat van de Japanse Maritieme Zelfverdedigingsmacht. Daar werd hij bijgepraat over de regionale uitdagingen op zee en de technologische vernieuwingen in de scheepsbouw en wapenrusting van Japan.
De Navo en Japan vinden het bovendien noodzakelijk om samen alert te zijn op het snel veranderende strategische landschap. Het gaat hierbij niet alleen om militaire ontwikkelingen, maar ook om het beschermen van toeleveringsketens, kritieke infrastructuur en technologieën die van vitaal belang zijn voor economische en digitale veiligheid.
Diplomatieke ontmoetingen
Naast de gesprekken met premier Ishiba had Rutte ontmoetingen met de Japanse minister van Defensie, Gen Nakatani, en minister van Economie, Handel en Investeringen, Yogi Muto. Ook stond er een discussie op de agenda met een aantal Japanse dual-use start-ups bij Mitsubishi Electric’s Kamakura Works. Deze bedrijven ontwikkelen technologieën die zowel een civiele als militaire toepassing kunnen hebben.
De Japanse overheid benadrukte tijdens deze gesprekken dat het partnerschap met de Navo niet alleen gericht is op veiligheid en defensie, maar ook op economische groei en innovatie. Door nauwer samen te werken op het gebied van onderzoek en productie, willen beide partijen inspelen op mondiale trends en mogelijke verstoringen in aanvoerketens voorkomen.
Nieuwe fase in de samenwerking
De ondertekening van de gezamenlijke verklaring symboliseert volgens Rutte een nieuwe fase in de relatie tussen de Navo en Japan. Het partnerschap krijgt meer diepgang op zowel militair als economisch-technologisch vlak. De Navo-chef ziet Japan als een land dat, vanwege zijn technologische voorsprong en stabiele politieke structuur, een belangrijke aanjager kan zijn voor innovatie binnen het bondgenootschap.
Tijdens zijn afsluitende toespraak in Tokio gaf Rutte aan dat hij hoopt dat deze stap het begin is van nog intensievere samenwerking, waarbij de focus niet alleen ligt op de veiligheid in de Indo-Pacifische regio, maar ook op wereldwijde stabiliteit en de bescherming van gezamenlijke waarden. De komende maanden zullen Navo en Japan concrete plannen uitwerken om hun samenwerking te verdiepen, onder meer op het vlak van cyberveiligheid en gegevensuitwisseling.
Met dit historische bezoek is een krachtige boodschap afgegeven: de Navo breidt haar horizon uit en wil met Japan zij aan zij werken om de huidige en toekomstige veiligheidsuitdagingen het hoofd te bieden. Zoals Rutte het verwoordde: “Alleen door samen te werken, kunnen we de vrede en stabiliteit bewaren die zo essentieel is voor onze manier van leven.”
Bron: NATO